Wat hebben het verduurzamen van woningen en meer burgerparticipatie met elkaar te maken? Veel meer dan je denkt, want het verduurzamen van woningen doen burgers – of beter gezegd: inwoners – steeds vaker met elkaar in coöperatief verband. En het mooie is: het blijft niet bij de eigen woningen alleen, want deze wijkcoöperaties pakken ook andere duurzame projecten in de wijk of dorp op.

Het is begonnen met energiecoöperaties, die de laatste jaren als paddenstoelen uit de grond zijn gekomen. Inwoners nemen steeds vaker zelf het heft in handen en starten hun eigen energiebedrijf. De mooiste voorbeelden zijn TexelEnergie en Grunneger Power. Deze coöperaties leveren ook energie, maar dat is niet per definitie nodig. Een energiecoöperatie kan ook gezamenlijk zonnepanelen inkopen, waardoor ze korting weten te bedingen bij installatiebedrijven.

Inmiddels zijn er honderden energiecoöperaties in Nederland, die steeds verder gaan dan alleen maar duurzame energie. Neem Nieuwleusen Synergie: in het Overijsselse dorp is niet alleen behoefte aan meer duurzame energie, men wilde ook sneller internet, lees: glasvezel. Maar grote marktpartijen hadden geen interesse in de aanleg, het was financieel voor hen niet rendabel. Daarop pakte Nieuwleusen Synergie de handschoen zelf op. Het resultaat is dat Nieuwleusenaars zelf de aanleg hebben gedaan, met ook mensen uit het dorp: van de regio, voor de regio.

In Zwolle gaat Blauwvinger Energie, ook een bewonersinitiatief voor meer duurzame energie in de stad, nog een stap verder. Het heeft in een van de wijken een coöperatief wijkbedrijf opgericht, WIJ Bedrijf Dieze geheten, waarvan wijkbewoners het bestuur vormen en ook lid kunnen worden. De eerste activiteit is het verhuren van zonnepanelen aan wijkbewoners, die daarmee lid worden van de coöperatie. Maar het blijft niet bij deze zonnepanelen alleen, ondernemers in de wijk worden ingezet om bijvoorbeeld het onderhoud en beheer van particuliere portiekwoningen te doen. Meestal wordt dat nu gedaan partijen vaak buiten Zwolle; nu neemt het WIJ Bedrijf het heft in eigen handen.

Dat soort initiatieven zal de overhand krijgen: stadslandbouw, autodelen, buurtzorg, buurtmarktplaats, en nog veel meer. En de drijfveer hierbij is: het komt uit van een betrouwbare bron (want van de ‘buurman’), het is duurzaam en het geld blijft in de regio. Niet dat het opzetten eenvoudig is, want het is nieuw en iedere vernieuwing brengt weerstand met zich mee. Maar één ding is zeker: het is een niet te stuiten ontwikkeling die voor meer duurzaamheid en cohesie in dorpen en wijken zal zorgen. En dat komt ons allemaal ten goede.

Blog van Harmen Weijer
harmen@merkvast.com